Missa Accueilly M'a la Belle
General Commentary
This unicum transmission of Caron's Missa Accueilly m'a la belle is the first item in the principal layer of what is now the Vatican source Capella Sistina 51 — VatS 51, folios 6v — 17r (see Sources)[1]. It is one of several examples in this source and in the sister manuscript, VatS 14 (see Sources) where the two principal scribes, identified by Roth as copyists alpha and A[2], collaborated in the drawing up of the manuscript and the transcription of music and text[3]. In this case Hand A entered the text throughout and music on verso pages, and alpha completed the contratenor music on the recto sides[4]. The cycle is attributed to Caron centre top folio 6v and its title appears once under the opening stave of the tenor.
The Missa Accueilly m'a la belle is Caron's most ambitious setting, and for me is his most celebratory. Table I below, lists a composite of data including the sectional structure of the setting, folio distribution of music, mensural and modal signs, and clefs.
TABLE I: Sections, Folios, Mensural and Modal Signatures and Clefs in Caron's Missa Accueilly m'a la belle.
Section | Folios | Mensural Sign | Voice | Modal Sign | Clef | Comments |
---|---|---|---|---|---|---|
Kyrie [I] | 6v | O | S | C1 | ||
7r | CtA | one flat | C3 | C2, stave 2 | ||
6v | T | one flat | C3 | |||
7r | CtB | one flat | F3 | |||
Christe | 6v | ¢ | S | C1 | ||
7r | CtA | one flat | C3 | |||
6v | T | one flat | C3 | |||
7r | CtB | one flat | F3 | |||
Kyrie [II] | 7v | Ø | S | C1 | ||
8r | CtA | one flat | C3 | |||
7v | T | one flat | C3 | |||
8r | CtB | one flat | F3 | |||
Et in terra | 8v | O | S | C1 | ||
9r | CtA | one flat | C3 | |||
8v | T | one flat | C3 | |||
9r | CtB | one flat | F3 | |||
Domine Deus | 8v | O | S | C1 | internal mensural shifts | |
9r | CtA | one flat | C3 | internal mensural shifts | ||
Qui tollis | 9v | ¢ | S | C1 | ||
10r | CtA | one flat | C3 | |||
9v | T | one flat | C3 | |||
10r | CtB | one flat | F3 | |||
Patrem | 10v | O | S | C1 | ||
11r | CtA | one flat | C3 | |||
10v | T | one flat | C3 | |||
11r | CtB | one flat | F3 | |||
Et resurrexit | 11v | O | S | C1 | internal mensural shifts | |
12r | CtA | one flat | C3 | internal mensural shifts | ||
Et ascendit | 11v | ¢ | S | C1 | ||
12r | CtA | one flat | C3 | |||
11v | T | one flat | C3 | |||
12r | CtB | one flat | F3 | no mensural sign | ||
Et unam | 12v | Ø | S | C1 | ||
13r | CtA | one flat | C3 | |||
12v | T | one flat | C3 | |||
13r | CtB | one flat | F3 | |||
Sanctus | 13v | O | S | C1 | ||
14r | CtA | one flat | C3 | |||
13v | T | one flat | C3 | |||
14r | CtB | one flat | F3 | |||
Pleni sunt | 13v | O | S | C1 | ||
14r | CtA | one flat | C3 | |||
Osanna [I] | 14v | ¢ | S | C1 | ||
15r | CtA | one flat | C3 | |||
14v | T | one flat | C3 | |||
15r | CtB | one flat | F3 | no mensural sign | ||
Benedictus | 14v | ¢ | S | C1 | ||
15r | CtA | one flat | C3 | |||
Osanna [II] | 14v | Ø | S | C1 | ||
15r | CtA | one flat | C3 | |||
14v | T | one flat | C3 | C2, stave 10 | ||
15r | CtB | one flat | F3 | |||
Agnus [I] | 15v | O | S | C1 | ||
16r | CtA | one flat | C3 | |||
15v | T | one flat | C3 | |||
16r | CtB | one flat | F3 | |||
Agnus [II] | 15v | ¢ | S | C1 | ||
16r | CtA | one flat | C3 | |||
Agnus [III] | 16v | ¢/O | S | C1 | O for dona… | |
17r | CtA | one flat | C3 | O for dona… | ||
16v | T | one flat | C3 | O for dona… | ||
17r | CtB | one flat | F3 | O for dona… |
As the above table illustrates, the modal signature of one flat in the lower three voices and the superius without is consistently transmitted. Clefs[5] are similarly consistent viz. CtB: F3; T: C3; CtA: C3; S: C1, but for two exceptions (in the CtA, Kyrie [I] and T, Osanna [II]).
The internal mensural shifts in the CtA-S duos for the Gloria and Credo are:
Domine Deus:
S — shift from tempus perfectum cum prolatione imperfecta (O) to tempus imperfectum cum prolatione perfecta (C-dot) to tempus imperfectum diminutum per mediam cum prolatione imperfecta (¢) to proportio sesquialtera (coloration only)
CtA — shift from tempus perfectum cum prolatione imperfecta (O) to tempus perfectum diminutum per mediam cum prolatione imperfecta sub proportione sesquialtera (Ø on 2)
Et resurrexit:
S and CtA — shift from tempus perfectum cum prolatione imperfecta to proportio sesquialtera (3 with coloration)
VatS 51 transmits 20 manuscript accidentals, 8 of which are extra manum signs. The list below shows that but for two exceptions in the CtB, accidentals are exclusive to the upper-most line. The predominantly "major" modality of Accueilly is seemingly the principal factor governing this. All signs are b rotundum.
TABLE II: Manuscript Accidentals in Caron's Missa Accueilly m'a la belle.
Mass Section | Voice | Edition reference: measure, note | VatS 51 reference: folio, stave, note | Comments |
---|---|---|---|---|
Kyrie [I] | S | 13,1 | 6v, 2, 19 | extra manum |
Christe | S | 93, 2 | 6v, 6, 40 | extra manum |
Kyrie [II] | S | 107, 7 | 7v, 2, 1 | |
Et in terra | S | 31,2 | 8v, 3, 2 | extra manum |
Domine Deus | S | 58,2 | 8v, 6, 6 | extra manum |
S | 60,2 | 8v, 6, 17 | ||
Patrem | S | 58,1 | 10v, 5, 25 | |
S | 92,3 | 10v, 7, 52 | ||
CtB | 61,3 | 11r, 9, 29 | ||
CtB | 65,1 | 11r, 9, 44 | ||
Et resurrexit | S | 108,2 | 11v, 1, 8 | |
S | 119,3 | 11v, 3, 1 | ||
S | 125,4 | 11v, 3, 32 | ||
S | 128,3 | 11v, 4, 3 | ||
Et ascendit | S | 221,1 | 11v, 8, 28 | extra manum |
Et unam Sanctam | S | 233,4 | 12v, 2, 1 | extra manum |
Sanctus | S | 10,1 | 13v, 2, 4 | |
Pleni sunt | S | 71,2 | 13v, 7, 19 | extra manum |
Osanna [I] | S | 106,1 | 14v, 2, 4 | |
Agnus [I] | S | 7,2 | 15v, 1, 14 | extra manum |
The VatS 51 transmission of the Missa Accueilly m'a la belle is one of the most texted readings in that source. In this reading no voice is left with substantial textual omissions as Table 3 below shows. Most notable in this copy is the three-fold transmission of the Kyrie eleison text for the opening superius line, folio 6v, staves 1-4. This occurs nowhere else in VatS 51 other than for a similar fully texted superius in the Kyrie [I] for the transmission of the Faugues setting Basse danse (f. 55v, staves 1-4)[6].
TABLE III: Distribution of Text in Caron's Missa Accueilly m'a la belle.
section | voice | VatS 51 |
---|---|---|
Kyrie [I] | S CtA T CtB | Kyrie leyson Kyrie leyson Kyrie leyson Kyrie ley son Kyrie [title] leyson Kyrie ley son |
Christe | S CtA T CtB | Christe leyson leyson Christe leyson Christe leyson Christe ley son |
Kyrie [II] | S CtA T CtB | Kyrie ley son Kyrie ley son Kyrie leyson Kyrie leyson |
Et in terra | S | Et in terra pax hominibus bone voluntatis laudamus te benedicimus te adoramus te glorificamus te Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam domine deus rex celestis deus pater omnipotens domine fili unigenite ihesu christe |
CtA | Et in terra pax hominibus bone voluntatis laudamus te benedicimus te adoramus te glorificamus te Gratias agimus tibi propter magnam tuam domine deus rex celestis deus pater omnipotens Domine fili unigenite ihesu christe | |
T | laudamus te benedicimus te domine deus rex celestis deus pater omnipotens domine fili unigenite ihesu christe | |
CtB | laudamus te benedicimus te adoramus te glorificamus te propter magnam gloriam tuam domine rex celestis deus pater omnipotens domine fili unigenite ihesu christe | |
Domine deus | S | Domine deus agnus dei filius patris |
CtA | Domine deus agnus agnus dei filius patris | |
Qui tollis | S | Qui tollis peccata mundi miserere nobis Qui tollis peccata mundi suscipe deprecationem nostram Qui sedes ad dexteram patris miserere nobis Quoniam tu solus sanctus tu solus dominus tu solus altissimus ihesu christe Cum sancto spiritu in gloria dei patris Amen |
CtA | Qui tollis peccata mundi miserere nobis Qui tollis peccata Qui sedes ad dexteram patris miserere nobis Quoniam tu solus sanctus Tu solus dominus tu solus altissimus Cum sancto spiritu in gloria dei patris Amen | |
T | Qui tollis Qui tollis peccata mundi ad dexteram patris miserere nobis Quoniam tu solus sanctus Cum sancto spiritu in gloria dei patris Amen | |
CtB | Qui tollis peccata mundi miserere nobis Qui tollis peccata mundi suscipe deprecationem nostram Qui sedes ad dexteram patris miserere nobis Tu solus dominus Tu solus Cum sancto spiritu in gloria dei patris Amen | |
Patrem | S | Patrem omnipotentem factorem celi et terre visibilium omnium et invisibilium Et in unum dominum ihesum christum filium dei unigenitum Et ex pare natum ante omnia secula Deum de deo lumen de lumine deum verum de deo vero Genitum non factum consubstantialem patri per quem omnia facta sunt qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de celis Et incarnatus est de spiritu sancto ex maria virgine et homo factus est Crucifixus etiam pro nobis sub pontio pilato passus est et sepultus est |
CtA | Patrem omnipotentem factorem celi et terre visibilium omnium et invisibilium Et in unum dominum ihesum christum filium dei unigenitum Et ex patre natum ante omnia secula deum de deo lumen de lumine deum verum de deo vero Genitum non factum consubstantialem patri per quem omnia facta sunt Qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de celis Et incarnatus est de spiritu sancto ex maria virgine et homo factus est Crucifixus etiam pro nobis sub pontio pilato passus et sepultus est | |
T | Et in unum dominum | |
CtB | Et in unum dominum ihesum christum filium dei unigenitum Et ex patre natum ante omnia secula deum de deo lumen de lumine Et incarnatus est de spiritu sancto Crucifixus etiam pro nobis | |
Et resurrexit | S | Et resurrexit tertia die secundum scripturas |
CtA | Et resurrexit tertia die secundum scripturas | |
Et ascendit | S | Et ascendit in celum sedet ad dexteram patris et iterum uenturus est cum gloria Iudicare viuos et mortuos cuius regni non erit finis et in spiritum sanctum dominum et viuificantem Qui ex patre filioque procedit Qui cum patre et filio simul adoratur et conglorificatur Qui locutus est per prophetas |
CtA | Et ascendit In celum sedet ad dexteram patris Et iterum venturus est cum gloria Iudicare viuos et mortuos Qui procedit Qui cum patre et filio simul adoratur et conglorificatur Qui locutus est per prophetas | |
T | Et ascendit Qui locutus est per prophetas | |
CtB | Et ascendit in celum sedet ad dexteram patris Cuius regni Qui ex patre filioque procedit Qui cum patre Qui locutus est per prophetas | |
Et unam sanctam | S | Et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam Confiteor unum baptisma in remissionem mortuorum Et expecto resurrectionem mortuorum Et vitam venturi seculi Amen |
CtA | Et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam Confiteor unum baptisma Et vitam venturi seculi Amen | |
T | Et unam sanctam Confiteor unum baptisma Et vitam venturi seculi Amen | |
CtB | Et unam sanctam catholicam Confiteor unum Et vitam venturi seculi Amen | |
Sanctus | S | Sanctus sanctus sanctus dominus deus sabaoth |
CtA | Sanctus sanctus dominus deus sabaoth | |
T | sanctus sanctus dominus deus sabaoth | |
CtB | Sanctus dominus deus sabaoth | |
Pleni sunt | S | Pleni sunt celi et terra gloria tua |
CtA | Pleni sunt celi et terra Gloria tua | |
Osanna [I] | S | Osan na In ex cel sis |
CtA | Osanna na In excelsis | |
T | Osanna na In ex celsis | |
CtB | Osanna In ex cel sis | |
Benedictus | S | Benedictus qui venit In nomine domini |
CtA | Benedictus Qui venit in nomine domini | |
Osanna [II] | S | Osanna na in ex celsis |
CtA | Osanna In ex celsis | |
T | Osanna In ex celsis | |
CtB | Osanna in ex celsis | |
Agnus [I] | S | Agnus dei qui tollis peccata mundi miserere nobis |
CtA | Agnus dei Qui tollis peccata mundi miserere nobis | |
T | Agnus dei Qui tollis peccata mondi miserere nobis | |
CtB | Agnus dei qui tollis peccata mondi miserere nobis | |
Agnus [II] | S | Agnus dei qui tollis peccata mondi miserere nobis |
CtA | Agnus dei Qui tollis peccata mondi miserere nobis | |
Agnus [III] | S | Agnus dei Qui tollis peccata mundi dona nobis pacem |
CtA | Agnus dei Qui tollis peccata mundi dona nobis pacem | |
T | Agnus dei Qui tollis peccata mundi dona nobis pacem | |
CtB | Agnus dei Qui tollis peccata mundi Dona nobis pacem |
The high level of textual transmission in the VatS 51 copy strongly indicates that this setting was to be sung throughout (at least from this source) — a matter convincingly supported by the sound files.
The model and its application
Caron's Missa Accueilly m'a la belle takes as its model his own three-part chanson by the same title. (View the sound files.)
Footnotes
1. Two additional layers were added to this source relatively early in its life. The first consisted of five missae fragmenta, with an anonymous setting of the Credo placed at the beginning of the source. The other "fragments" are two Credos by Vaqueras (ff. 183v–187r and 190v–195r), an anonymous Gloria (ff. 176v–178r) which was entered onto four spare pages between the last two items of the principal layer (also Credos, one by de Clibano, the other van Weerbeke), and another anonymous Credo (ff. 187v–190r). The second additional layer found at the end of the source as it is now preserved (ff. 196v–215r) is a reading of Obrecht's Missa Salve diva parens — this copy being by the principal Hand of what is now VatS 63.
2. Roth, A. Studien zum Frühen Repertoire der Päpstlichen Kapelle unter dem Pontifikat Sixtus' IV (1471-1484), Die Chorbücher 14 und 51 des Fondo Cappella Sistina der Biblioteca Apostolica Vaticana, Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, 1991, pp. 51-98.
3. The other items in these two sources are: the L'homme armé setting by Busnoys (VatS 14, ff. 106v–117r), the Missa De plus en plus by Ockeghem (VatS 14, ff. 149v–160r), Heyns' Missa Pour quoy = Missa Pour quelque paine (VatS 51, ff. 18v–27r) and the Missa Basse danse by Faugues (VatS 51, ff. 55v–66r).
4. op. cit., Roth, pp. 91–92.
5. Other than for the Kyrie [I] opening where the sign is placed on line 5, the modal signature is consistently drawn as an "octave" flat (line 1, space 4) for the CtB.
6. The VatS 51 transmission of the anonymous Missa Je ne demande includes in the S, Christe leyson, Christe, Christe leyson (f. 165v, staves 4–6).